Thời điểm nào là tốt nhất để mổ nội soi nối dây chằng đầu gối ?

Mổ nội soi nối dây chằng đầu gối là phẫu thuật phổ biến của ngành chấn thương chỉnh hình. Nhưng có câu hỏi các bệnh nhân hay đặt ra cho chúng tôi là dây chằng đầu gối đứt bao nhiêu thì cần mổ nội soi nối dây chằng?

Thời điểm nào là tốt nhất để mổ nội soi nối dây dây chằng đầu gối?

Vai trò của MRI trong việc quyết định mổ hay không mổ nội soi dây chằng đầu gối?

Trước hết cần hiểu chức năng của dây chằng đầu gối. Dây chằng đầu gối giữ cho phần cẳng chân của bệnh nhân không bị bán trật ra phía trước.

Khi bị dứt dây chằng đầu gối, phần mâm chày của cẳng chân có xu hướng bị bán trật ra trước lúc chạy nhảy, xoay người. Những người bị đứt dây chằng đầu gối đôi khi không biết mình bị đứt dây chằng mà chỉ thấy khi chạy, nhảy, leo cầu thang hay khi đi nhanh và xoay người đột ngột thường bị sụm té.

Sự bán trật khớp gối của người bị đứt dây đầu gối khiến việc vận động mạnh của bệnh nhân hạn chế, mặt khác khớp gối thoái hóa do khớp gối bị bán trật thường xuyên. Đó là lý do khiến các bác sĩ phải mổ nội soi nối dây chằng đầu gối cho bệnh nhân.

Vai trò quan trọng nhất của dây chằng là giữ vững khớp gối. Dây chằng đầu gối dù trên hình ảnh MRI đứt bán phần nhưng nếu khớp gối mất vững khi khám sẽ có chỉ định mổ để tái tạo dây chằng.

Ngược lại, nếu trên MRI đứt hoàn toàn dây chằng đầu gối nhưng bệnh nhân không có nhu cầu hoạt động thể lực mạnh, không có triệu chứng mất vững và đối tượng là người lớn tuổi thì ít khi được chỉ định mổ.

Như vậy có thể thấy quyết định mổ nội soi nối dây chằng đầu gối sẽ dựa trên việc khám xem gối bệnh nhân có lỏng hay không chứ không phải dựa hoàn toàn vào MRI.

Về thời điểm mổ nối dây chằng đầu gối, theo các nghiên cứu gần đây các bác sĩ đồng ý nên mổ nội soi nối dây chằng đầu gối bị đứt khi gối không còn sưng nề, khớp gối đã có thể hoạt động với mức độ co duỗi bình thường. Việc mổ dây chằng đầu gối quá sớm khi gối còn sưng nề khiến bệnh nhân có nguy cơ bị cứng khớp gối sau mổ.

Mổ nội soi nối dây chằng đầu gối luôn tiềm ẩn các nguy cơ biến chứng trong và sau khi mổ nên người bệnh cần trao đổi kỹ càng với bác sĩ để đạt được kết quả tối ưu sau mổ.

Chế độ tập luyện sau mổ nội soi nối dây chằng đầu gối

Sau mổ nội soi nối dây chằng đầu gối cũng như sau các cuộc mổ chỉnh hình khác, người bệnh cần phải trải qua giai đoạn quan trọng là tập luyện. Phụ thuộc vào mức độ tổn thương của dây chằng, kĩ thuật mổ và chất liệu mảnh ghép được sử dụng mà mỗi bệnh nhân sau mổ nội soi dây chằng đầu gối có những bài tập khác nhau.

Tuy nhiên, qui trình luyện tập sau mổ nội soi nối dây chằng đầu gối đều dựa trên những nguyên tắc chung, qua từng giai đoạn sau đây:

Giai đoạn I: từ tuần 0- tuần thứ 2 sau mổ dây chằng đầu gối

– Bất động gối tư thế duỗi kết hợp với mang nẹp.

– Di động lên trên xuống dưới, sang hai bên với xương bánh chè.

– Tháo nẹp tập gấp duỗi gối thụ động, biên độ tăng dần, ngày 3-4 lần.

– Luyện tập từ thụ động sang tập chủ động có hỗ trợ rồi tập chủ động có hỗ trợ.

– Tập gồng trong nẹp với cơ đùi, cơ cẳng chân.

– Tập nâng bổng chân có nẹp khép chân khỏi mặt giường.

– Đi lại bằng hai nạng trong tư thế chân đặt nẹp duỗi gối tối đa và tỳ một phần trọng lượng cơ thể.

– Trong những ngày đầu sau mổ nối dây chằng đầu gối cần phải băng chun, chường đá vùng gối.

– Đặt nẹp bất động tư thế gối duỗi khi ngủ.

Mục đích của giai đoạn này:

– Gối duỗi hêt, gấp đến 90 độ.

– Cơ tứ đầu khỏe.

– Tập được dáng đi bình thường.

Giai đoạn II: từ tuần thứ 3- 4 sau mổ nội soi dây chằng đầu gối

– Tiếp tục gấp gối mức độ tăng dần, ở tuần thứ 4 đạt 12 độ.

– Ở cơ tứ đầu và cơ Hamstring tập gấp, duỗi gối chủ động có sức cản.

– Chạy xe đạp tại chỗ.

– Có thể tỳ trọng lượng cơ thể trên chân mổ khi đi lại bằng nạng.

Mục đích của giai đoạn này:

– Biên độ gối đạt 120 độ.

– Toàn bộ trọng lượng cơ thế có thể đứng được trên chân mổ, khi không dùng nạng, không tập tễnh khi đi lại được.

Giai đoạn III: từ 5-6 tuần sau mổ nối dây chằng đầu gối

– Bỏ nẹp gối.

– Đến tuần thứ 6 phải gấp hết gối, để đạt được cần tiếp tục tập tăng biên độ gối.

– Tập nhún đùi trong giới hạn khớp gối.

– Tập bước lên xuống cầu thang.

– Tập nâng đùi khi gối gấp 90 độ, tăng dần trọng lượng.

– Tiến hành tập bơi.

Giai đọan IV: tuần thứ 7-10

– Tăng dần cường độ với các bài tập như trên.

– Trên đường phẳng tập chạy bước nhỏ, chạy tới và lùi.

Giai đoạn V: từ tuần thứ 11-20

– Tiếp tục các bài tập như trên.

– Tập chạy dần tăng tốc độ, chạy ngang, bước lên xuống cầu thang, tập đứng tấn lâu hơn.

Giai đoạn VI: từ tháng thứ 5-6

– Tập chơi các môn thể thao nhẹ.

Có thể trở lại chơi thể thao bình thường sau 6 tháng:

– Biên độ gối phải đạt trên 130 độ.

– Cơ Hamstring > 90% bình thường.

– Cơ tứ đầu > 85% bình thường.

– Các môn thể thao định chơi là những môn đã được huấn luyện thành thạo trước đó.

– Trong một tuần duy trì được 2-3 lần chơi .

Tuy nhiên, để mổ nội soi nối dây chằng đầu gối đạt hiệu quả tốt nhất thì bạn nên đến các phòng khám chuyên khoa để được tư vấn và hỗ trợ tập luyện sau mổ.