
Tủ thuốc tại nhà, điều nghe có vẻ đơn giản tầm thường quá nhưng đôi khi vì thiếu nó mà sinh ra nhiều sự rắc rối.
Kinh nghiệm bản thân- Bác sỹ cũng thiếu thuốc:
Chuyện xảy ra cũng cách nay gần 6 năm, lúc đó bé bobo chưa đầy 5 tháng tuổi và chúng tôi còn ở vùng ngoại ô. Bé bị sốt siêu vi đã mấy ngày và tạm ổn, khuya hôm đó đột nhiên bé sốt cao, nhìn lại tủ thuốc thì than ôi, không còn viên hạ sốt nào cả, đành phải hạ sốt bằng lau mát, được vài lần thì bé quấy khóc dữ dội vì khó chịu.
Vậy là phải chạy xe tìm mua viên thuốc lúc đã hơn nữa đêm nhưng các nhà thuốc đều đã đóng cửa. Tới được bệnh viên nhi đồng, cô nhà thuốc vừa hé cửa vừa càu nhàu rằng chỉ bán thuốc theo toa! Phải mất thêm nữa tiếng với sự chỉ dẫn của mấy bác xe ôm mới tìm ra được một hiệu thuốc nhỏ bán thuốc suốt đêm (nằm trên đường Đinh tiên hoàng), về đến nhà thì đã hơn 1 giờ sáng.
Đến kinh nghiệm của người khác:
Bạn tôi bị chứng viêm mũi kinh niên, thường xuyên mở đầu một ngày bằng một loạt hắc xì vang dội và thỉnh thoảng nửa đêm bật dậy vì… nghẹt thở. Vì vậy ở nhà luôn luôn có sẵn các loại thuốc xịt, thuốc uống, dầu xanh… chống nghẹt mũi. Noel năm đó, sau khi ăn tiệc vui vẻ, chúng tôi ngủ lại nhà một người bạn và đến nữa đêm, ông bạn tôi ..bật dây. Tìm khắp nhà thì chỉ có… chai dầu cù là, vậy là bạn tôi đành vừa thức vừa ngủ vừa thở bằng miệng cho tới sáng.
Và kinh nghiệm của …nhiều người:
Làm một cuộc phỏng vấn bỏ túi mấy chục người quen mới phát hiện ra tủ thuốc gia đình thật đa dạng, từ siêu rẻ như dầu xanh tới cao cấp như ..mật gấu. Tuy nhiên những thứ cần thiết thì vô cùng thiếu thốn, chủ yếu vẫn là bông băng thuốc đỏ, paracetamol, enervonC… Cho nên khi bị nhức mỏi, sổ mũi, ho, đau bụng… thì theo thói quen chạy ra hiệu thuốc gần nhà. Vì vậy, vô tình các hiệu thuốc trở thành tủ thuốc của nhiều gia đình. Tủ thuốc này dĩ nhiên quá dư thừa, mắc tiền hơn và cũng thường vô bổ hơn (vì bán nhiều loại thuốc không cần thiết không theo toa BS).
Từ kinh nghiệm bản thân và qua quá trình hành nghề, tôi xin giới thiệu một Tủ thuốc gia đình An Toàn, Hiệu Quả, Rẻ Tiền. Các loại thuốc sau được phép bán không cần toa (thuốc OTC: Over The Counter), sẵn có ở mọi nhà thuốc, không quá mắc tiền, có thể giúp giảm nhanh các triệu chứng của các bệnh thông thường mà không nguy hại gì (thông thường thuốc được đóng gói với hàm lượng 1 viên thì không gây nguy hiểm đến tính mạng, trừ một số thuốc đặc trị như tim mạch…).
10 nhóm thuốc thông dụng
Các nhóm thuốc | Tên thuốc | Công dụng | Ghi chú |
(1) Thuốc hạ sốt đồng thời giảm đau:
(không dùng ở người yếu gan, viêm gan). |
Efferalgan, Hapacol, Panadol, Paracetamol, Panadol…
|
Sốt, đau nói chung : đau đầu, đau lưng, nhức mỏi, đau bụng kinh… | Liều người lớn lần 500mg, ngày 3-4 lần,
|
Efferalgan Codein, Hapacol Codein. | Tác dụng mạnh hơn | Không dùng cho trẻ em | |
Paracetamol dạng Suppository/gói bột | Dùng cho trẻ em | Lần 15mg X số kg cân nặng, ngày 3-4 l | |
(2) Thuốc đau dạ dày, dầy hơi, khó tiêu.
(Đa số đã được chẩn đoán đau dạ dày rồi). |
Omeprazol 20mg, Omer, Mepraz… | Dùng khi đau bụng, ợ hơi, ợ chua | lần 1 viên, ngày 1-2 lần
|
Phosphalugen, Gastropulgite | Dùng phối hợp với thuốc trên | 1 gói/ lần, ngày 2- 3 lần | |
Motilium M, Carbophos | đầy hơi khó tiêu | 1 viên có thể làm nhẹ bụng ngay | |
(3) Thuốc trị tiêu chảy, táo bón
(Không dùng khi tiêu chảy nhiễm trùng có sốt, hoặc ngộ độc thức ăn: tiêu chảy + nôn ói+ đau bụng dữ dội). Trẻ em nên đi BS |
Smecta | Trị tiêu chảy thông thường | 1gói, 2-3 lần/ ngày
|
Spasmaverin
Buscopan |
Nếu đau quặn nhiều | 1 viên, 2-3 lần/ ngày | |
Imodium | Nếu tiêu chảy không bớt | 1 viên, 2-3 lần/ ngày | |
Norgalax | Táo bón nặng | Ống bơm làm bôi trơn | |
(4) Thuốc giảm đau nhức và chống viêm
Có thể phối hợp Paracetamol |
Alaxan, Diclofenác, Mob,c, Celecoxib, Cataflam… | Đau xương khớp, bong gân, mỏi đau cổ- vai. đau lưng do làm việc, đau bụng kinh.. | 1 viên uống sau ăn no. (người đau dạ dày phải thận trọng) |
Salonpas dầu Perskindol gel Fastum gel… | Xoa lên vùng đau, sưng .(Không thoa trên da trầy xước)
|
Kết hợp chườm đá lạnh nếu có sưng, nóng | |
(5) Thuốc chống ho | Toplexil
Terpin codein |
Viên uống | |
Peptol
Tussils
|
Viên ngậm | ||
Atussin
|
Trẻ em | Siro | |
(6) Thuốc trị nghẹt mũi:
|
Otilin (Việt nam)
Otrivin (ngoại) |
Xịt mũi khi nghẹt | Có tác dụng ngay |
Flixonase | Xịt mũi | Tác dụng chậm nhưng kéo dài hơn | |
Coldflu
Clarinase Actifed |
Viên uống cũng tác dụng khá nhanh | Kèm thuốc co mạch (thận trọng người bệnh tim mạch) | |
(7) Thuốc chống đau răng, lở miệng
|
Aspirin (hoặc thuốc nhóm 4) | Đau răng | Có thể kèm Paracetamol |
OrrePaste (ngoại)
MouthPaste (VN) |
Lở miệng | Thuốc bôi | |
(8) Thuốc trị ngứa do dị ứng với thức ăn, muỗi cắn
|
Prednisone 5mg
|
Dị ứng, ngứa | 3 viên sáng. Không dùng quá 3 ngày |
Cezil 10 mg | 1 viên tối | ||
(9) Thuốc nhỏ mắt thông thường
|
Efticol | Rửa mắt khi cay, bị bụi rơi vào
|
Nước muối |
Chloraxin | Khi đỏ mắt có ghèn | Kháng sinh nhẹ | |
V Rohto | Khi ngứa, đỏ mắt | Chống dị ứng | |
Refresh, Sanlene | Khi khô mắt do làm việc, đi đường nhiều | Các loại nước mắt nhân tạo | |
(10) Các loại băng bông, gạc, sát khuẩn
|
Bông gòn
Oxy già |
Rửa các vết thương mới, vết thương có mủ hoặc không sạch | |
Povidin 10%: | Sát trùng vết thương | ||
Gạc miếng hấp sẵn Băng keo cá nhân | Băng vết thương | Vết thương nhỏ | |
Băng vô trùng Urgo Sterile | Băng vết thương | Cho các vết thương lớn | |
DuoDerm | Băng dán cao cấp không thấm nước , không cần thay băng | Vết thương mặt, bàn tay, bỏng bô xe, các vết thương sạch… |
Các thuốc nói trên đều có nhiều loại tương tự trên thị trường, khi đi mua cần hỏi kỹ giá cả, nước sản xuất, hạn sử dụng (Date) kèm tờ hướng dẫn để lựa chọn. Tuy nhiên cần nhớ tiền nào của đó và quen thuốc nào nên uống thuốc đó. Nếu mua nhiều nên mua ở chợ sĩ .
Tủ thuốc này dùng để trị các triệu chứng, không thể thay thế để điều trị lâu dài hay các trường hợp cấp cứu cần đi bệnh viện. Nếu uống thuốc một vài lần mà không hết bịnh thì đó là lúc cần phải đi khám BS chuyên khoa.
Tủ thuốc gia đình có thể đem theo khi đi công tác xa hoặc du lịch:
Tủ thuốc gia đình có thể giúp giảm 50% số lần ra nhà thuốc
Tủ thuốc gia đình cộng 1 số điện thoại tư vấn của bác sỹ có thể giảm đáng kể số lần phải đi khám bệnh.
Tủ thuốc gia đình, quan niệm hiện đại về chăm sóc sức khỏe: uống đúng thuốc (thuốc OTC), trị đúng người (BS chuyên khoa).
BS. Trương Công Dũng
Bệnh viện Nhân Dân 115 TP HCM